Poranek 15 sierpnia wciąż przywołuje we mnie obrazy z dzieciństwa. Zanim słońce wspięło się wysoko, w domu pachniało już świeżo zerwanymi ziołami i kwiatami – rumiankiem, miętą, nagietkami. Babcia stała w kuchni, układając bukiet, który chwilę wcześniej przynieśliśmy z ogrodu i pobliskiej łąki. – Bukiet musi mieć duszę, nie tylko ładny wygląd – mawiała. Dla niej to nie była tylko tradycja, ale rytuał zamykania lata w ramionach. I choć dziś wielu z nas patrzy na Matki Boskiej Zielnej przez pryzmat dekoracji, ta uroczystość ma głębsze znaczenie, łącząc w sobie religię, naturę i dawne obyczaje ludowe.

Korzenie święta

Święto Matki Boskiej Zielnej, przypadające 15 sierpnia, obchodzone jest w Kościele Katolickim jako Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny. Jednak w tradycji ludowej było przede wszystkim świętem rolników i ogrodników, czasem błogosławieństwa ziół, kwiatów i plonów. Bukiety tworzone w tym dniu miały chronić domostwo, zapewniać zdrowie ludzi i zwierząt oraz być wyrazem wdzięczności za letnie dary natury.

Ciekawostka: dawniej wierzono, że moc roślin w dniu Zielnej jest najwyższa i że po tym dniu zaczyna powoli słabnąć. Dlatego święto to wyznaczało pewną symboliczną granicę – moment, kiedy lato powoli ustępuje miejsca jesieni. W tym sensie było zarówno końcem, jak i przygotowaniem na nowe.

Bukiety z mocy lata

W tradycyjnych bukietach mogło znaleźć się nawet kilkadziesiąt gatunków roślin. Nie chodziło wyłącznie o estetykę, lecz o symbolikę i funkcję poszczególnych roślin. Bukiety miały moc ochrony, lecznicze właściwości i znaczenie rytualne. Oto kilka najczęściej spotykanych roślin:

• Zioła lecznicze: mięta, melisa, dziurawiec, rumianek – chroniące zdrowie i samopoczucie domowników.
• Rośliny polne i ogrodowe: maki, chabry, nagietki – dla radości i piękna.
• Kłosy zbóż: pszenica, owies, żyto – symbol dostatku i obfitości.
• Warzywa i owoce: jabłka, marchew, buraki – na urodzaj i pomyślność.
• Rośliny chroniące dom: bylica, piołun – odpędzające złe moce.

Poświęcony bukiet nie był tylko dekoracją – suszono go, przechowywano za obrazem, używano do naparów leczniczych lub palono, aby chronić dom przed nieszczęściem. Warto zauważyć, że układanie bukietu wcale nie było przypadkowe – każdy składnik miał swoje znaczenie i miejsce w kompozycji.

Zapach sierpnia

Sierpień ma swój charakterystyczny aromat – to nie świeży zapach wiosny ani intensywny powiew początku lata, ale woń lekko podsuszonej trawy, ziół pełnych olejków eterycznych, słodycz dojrzewających owoców i chłodniejsze poranne powiewy wiatru. Ten specyficzny zapach przenosi w czasie i sprawia, że bukiet Zielnej nie jest tylko dekoracją – staje się kapsułą wspomnień, które pachną latem i dzieciństwem.

Matka Boska Zielna w ogrodzie dziś

Współcześnie wielu ogrodników obchodzi Zielną po swojemu – nie zawsze w kościele, ale z poszanowaniem tradycji. Tworzą bukiety z własnych ogrodów, celebrują moment, w którym lato powoli ustępuje miejsca jesieni. To świetny moment, aby:

• zebrać zioła do suszenia i tworzenia własnych herbat leczniczych,
• przygotować przetwory zielarskie i aromatyczne mieszanki do domu,
• zachować nasiona z kwiatów i warzyw na kolejny rok,
• przygotować miejsce pod jesienne nasadzenia i sadzonki.

Tworzenie bukietu daje też okazję do eksperymentowania – mieszania tradycyjnych ziół z nowoczesnymi roślinami ozdobnymi. Można zrobić kompozycję typowo polną, rustykalną albo minimalistyczną, elegancką, a każdy z tych wariantów zachowuje symboliczne znaczenie święta.

Sierpień jako granica lata

Święto Zielnej ma też praktyczny wymiar w ogrodzie. To moment, gdy większość letnich prac już za nami – zbiory warzyw i ziół w pełni, podlewanie i pielęgnacja roślin kwitnących. Jednocześnie to czas, aby myśleć o tym, co jeszcze czeka nas w drugiej połowie lata i przygotować ogród na jesień. Możemy:

• wysiać późne gatunki warzyw,
• zebrać nasiona do przechowania,
• przyciąć krzewy i pnącza,
• przygotować sadzonki do zimowego przechowania,
• rozpocząć planowanie jesiennych kompozycji kwiatowych i ziołowych.

Sierpień jest więc momentem refleksji – czego dokonałam w ogrodzie, co mogę jeszcze zebrać i jak przygotować się na spokojniejsze, chłodniejsze miesiące.

Dlaczego warto celebrować Zielną?

Święto Matki Boskiej Zielnej to nie tylko data w kalendarzu. To sygnał od natury: czas zebrać to, co najlepsze, i powoli szykować się na kolejne rozdziały ogrodowego roku. Celebrując je, uczymy się uważności wobec przyrody, obserwujemy rytm roślin, a jednocześnie zatrzymujemy się na chwilę, aby docenić piękno lata, jego zapachy i kolory.

💡 Tip ogrodnika: Jeśli chcesz, by bukiet Zielnej zachował swoje właściwości na dłużej, susz rośliny w ciemnym, przewiewnym miejscu, zachowując ich naturalny kształt. Możesz też stworzyć z nich aromatyczne woreczki lub dekoracje, które będą przypominać sierpniowe dni przez cały rok.